Vermijd 30% verlies aan productiviteit met deze 5 tips!

Hoe één rotte appel je team 30% minder productief maakt

Wist je dat éénn toxische collega binnen de acht meter van jou je output met 30% vermindert? Heb je een top performer in de buurt? Dan nemen jouw prestaties toe met 15%.  Dit blijkt uit onderzoek van de Kellogg School en Cornerstone on Demand. Met een duur woord heet dit spillover.

Negatieve spillover kost bedrijven in Amerika 12.800 dollar per toxische medewerker. En de échte kosten zijn nog veel hoger: psychologische onveiligheid, moreel verval, pesten, uitval en burnout.

Met het toenemend belang van hybride werken en de vele carrière switches verdient dit de aandacht van leidinggevenden.

Waarom negativiteit twee keer zo hard telt

Opvallend genoeg is negatieve spillover bijna dubbel zo sterk: 30% verlies tegenover 15% winst.

Daarnaast kwamen de onderzoekers tot een andere interessante ontdekking. Negatief gedrag werkt onmiddellijk door. Gelukkig verdwijnt het effect weer net zo plots zodra de rotte appel verdwijnt.

Positieve invloed bouwt zich trager op, meestal over een maand. Positieve spillover werkt vooral wanneer medewerkers elkaar aanvullen. Een snelle collega tilt een tragere omhoog, zonder zelf trager te worden. Zo versterken vaardigheden elkaar en groeit het hele team.

Wat zegt de wetenschap nog meer?

Latere peer-reviewed studies bevestigen dit fenomeen.

• Murphy (2019) onderzocht rekruten in het Amerikaanse leger. Soldaten die samenwerkten met collega’s met een strafblad, vertoonden zelf vaker wangedrag. Het effect was het sterkst bij jonge rekruten en vaak zelfs synchroon met het gedrag van de “slechte” collega. Negativiteit verspreidt zich razendsnel als een virus.

  
  

• Kamei & Ashworth (2023) verdeelden werknemers willekeurig in duo’s. Teams met een grotere vaardigheidskloof presteerden beter. De minst vaardige medewerker ging significant vooruit, en die winst “spilde over” naar andere taken.

  
  

De conclusie is duidelijk: wie er in je buurt zit, bepaalt onbewust je gedrag.

Van grap tot sabotage

Organisatie-antropologe Jitske Kramer laat zien hoe schadelijk gedrag zich ontwikkelt langs een lijn: van grapjes en smoesjes naar roddelen, slechte communicatie en uiteindelijk open tegenwerking of vertrek.

Misschien herken je het zelf: één sarcastische grap in een overleg en plotseling hangt er spanning in de lucht. Wordt dit niet tijdig aangepakt, dan groeit het uit tot sabotage. En tegen de tijd dat iemand innerlijk “afhaakt”, ben je als leider vaak te laat.

Zo benut je positieve spillover

Gelukkig werkt het ook de andere kant op. Als vaardigheden elkaar aanvullen, ontstaat er synergie. De snelle medewerker tilt de tragere omhoog. De tragere, meer analytische, houdt de details in het oog. De gestructureerde collega helpt de creatieve zijn ideeën beter uit te voeren. De creatieve helpt de gestructureerde out-of-the-box te denken. Zo ontstaat wederzijdse versterking en gezamenlijke groei.

Als leidinggevende heb je dus een enorme hefboom in handen. Niet door meer meetings, rapporten of dure trainingen, maar door slim te kijken naar wie je naast elkaar zet.

Wat kun je doen als leidinggevende?

• Zet high performers naast collega’s met ontwikkelpotentieel. Geef het minstens een maand om effect te zien.

• Spreek sabotagegedrag direct aan. Voorkom dat grapjes en roddels uitgroeien tot

erger en geef het goede voorbeeld.

• Voorkom clusters van negativiteit. Isoleer een hardleerse negatieve medewerker tijdig. Eén rotte appel kan drie goede collega’s besmetten.

• Durf afscheid te nemen van toxische medewerkers. Hun impact is groter dan hun output ooit kan rechtvaardigen.

• Experimenteer met ruimte- en teamindeling. Soms leidt een simpele ingreep al tot betere prestaties.

  
  

Tijd om eerlijk in de spiegel te kijken

Wie zit er binnen acht meter van jou? Versterken ze jouw team, of trekken ze het naar beneden? Herken je sabotagegedrag: in anderen, of misschien in jezelf?

Als leidinggevende ben jij het rolmodel. Hoe jij omgaat met negativiteit bepaalt de norm. Kies daarom bewust: creëer een omgeving waar positieve spillover de ruimte krijgt, en waar toxisch gedrag geen kans krijgt om wortel te schieten.

Actie!

Wil je ontdekken hoe onbewuste beïnvloedingstechnieken je helpen om teams veerkrachtiger, productiever en meer betrokken te maken? Plan een kennismakingsgesprek en verneem hoe kleine ingrepen groot effect hebben.